کاغذهای خوشنویسی آهار مهره

آهار مهره چیست ؟

آهارْ مُهْره‌، اصطلاحى رایج‌ در فن‌ کاغذ سازی‌ است. در زمانی که‌ هنوز کاغذ با دست‌ ساخته‌ مى‌شد، برای‌ افزایش دوام و ضخامت و نیز پرز ندادن و پخش‌ نشدن‌ مرکب‌ بر کاغذ، آن‌ را آهار مى‌ زدند و مهره‌ مى‌کشیدند.

نوشتن‌ بر روی کاغذ آهار مهره‌ در سده ‌های‌ نخستین‌ اسلامى‌ ویژه نوشته‌های‌ دینى‌، پیمان‌ نامه‌ها و قراردادها بود.

انواع کاغذهای آهارمهره

معمولا کاغذ های آهارمهره را بر حسب جنس کاغذ پایه به دو دسته صنعتی و دست ساز تقسیم می کنند.

در واقع در هر دوی این دسته بندی ها، مرحله آهار زنی و مهره کشی با دست انجام می شود و تنها تفاوت این دو نوع کاغذ آهارمهره جنس کاغذ پایه آن هاست. به این معنا که در کاغذ های آهارمهره دست ساز؛ کاغذی که روی آن آهار زده می شود، کاغذ دست ساز است.

پرکاربرد ترین نوع آهار در خوشنویسی

در هنر خوشنویسی، برای آهارزنی کاغذ، روش های بسیار مختلفی وجود دارد که از معروف ترین آن ها آهار نشاسته و سفیده تخم مرغ است.
همانطور که گفته شد رایج‌ترین‌ آهار از گذشته تا به حال آهار نشاسته است.

طرز تهیه مایع آهار: محلولی حاوی یک پیمانه نشاسته با سه پیمانه آب را هم می زنند تا سفید شود. سپس آن را می جوشانند تا مقداری غلیظ شود.

آهارزنی کاغذ چگونه انجام می شود ؟

زیر کاغذ ها، تخته هایی از جنس چوب درختانی همچون گلابی، چنار، گردو و یا چوب ام دی اف می گذارند و محلول را تا ولرم و تازه است با قلمو یا ابر چندین بار بر روی آن می مالند. در این حالت، مایع یکنواختی خود را از دست نمی دهد و به خوبی جذب کاغذ می شود.

پس از هر بار خشک شدن کاغذ تا چند نوبت لایه دیگری از آهار به تمام سطح کاغذ زده می شود. تعداد تکرار بستگی به جنس و سطح کاغذ دارد.

همچنین برای صاف تر شدن سطح کاغذ از سفیده تخم مرغ یا آهار شنبلیله هم استفاده می شود. این کار سطح کاغذ را تا حد زیادی صاف و شفاف می کند. گاهی به سفیده تخم مرغ، زاج سفید نیز اضافه می کنند.

شیوه‌ای‌ دیگر برای‌ آهار دادن‌ کاغذ با گونه‌های‌ دیگر آهار که‌ به‌ صورت‌ روان‌ ساخته‌ مى‌شد این‌ بود که‌ کاغذ را در محلول‌ آهار فرو مى‌بردند و پس‌ از مدتى‌ کوتاه‌ بیرون‌ مى‌آوردند. سپس‌ کاغذ را بر روی‌ کرباسى‌ که‌ بر طناب‌ گذاشته‌ بودند، آویزان می کردند و یا بر روی زمین پهن کرده و در سایه‌ خشک‌ مى‌کردند که البته امروزه این روش چندان متداول نیست و معمولا روش اول استفاده می شود.

کاغذی که به شیوه ی گفته شده آهار زده می شود را «آهار مهره‌»، «آهار مهره‌دار»، «آهارمهره‌ زده‌» و «آهارمهره‌ شده‌» مى‌نامند.

کاغذ آهار داده‌ را همواره‌ موش‌ و موریانه‌ تهدید مى‌کند. به همین جهت برای‌ دفع‌ این‌ آفت‌، آب‌ برگ‌ حنا، زاج‌ سفید، آب‌ پیه‌ و مواد سمى‌ به‌ آهار مى‌افزودند. گاهى‌ نیز برای‌ رنگ‌ آمیزی‌ کاغذ، مواد رنگى‌ به‌ آهار مى‌افزودند و در این‌ حال‌ آهار دادن‌ و رنگ‌ آمیزی‌ کاغذ همزمان‌ انجام‌ مى‌گرفت‌.