a
خوشنویسی را از کجا شروع کنیم


خوشنویسی یعنی چه؟

هنر خوشنویسی یا خطاطی به معنی زیبانویسی یا نوشتن همراه با خلق زیبایی است و فردی هم که این کار را انجام می‌دهد خوشنویس نام می‌گیرد. به‌خصوص زمانی که خوش‌نویسی حرفهٔ آن شخص باشد.

گاهی اوقات در درک هنر خوشنویسی با مشکل رو به رو می‌شویم. برای مثال، برای درک و لذت بردن از آثار خوشنویسی، باید بدانیم که خوشنویس، علاوه بر نگارش یک متن، باید سعی کند یک اثر هنری با معیار ها و نکات زیبایی شناختی، خلق کند.
پس از این گفته می‌توان نتیجه گرفت، که هنر خط، با نگارش ساده یک متن و یا حتی طراحی حروف و صفحه آرایی، متفاوت است.

h3
نمونه خط نستعلیق

یکی دیگر از نکات بسیار مهمی که می‌توانیم به آن اشاره کنیم، غنی بودن یک اثر هنری خوشنویسی، از سنت و فرهنگ هر کشور است. هنر خوشنویسی فقط به معنای چیدمان حروف نیست، بلکه یک روحی بر آن حاکم است که باعث ارزشمندی آن اثر خوشنویسی می‌شود.

یکی از اصول بسیار مهم در پدید اوردن یک اثر هنری، خوانایی آن است. یعنی باید طوری نوشته شود، تا کسی که با خوشنویسی هم آشنایی ندارد، بتواند آن را متوجه شود و بخواند.

ا2


وسایل و ابزارهای خوشنویسی :

ابزارهای خوشنویسی، در واقع لوازم تخصصی هستند، که شما برای خلق یک اثر هنری به آن ها نیاز دارید. استفاده از وسایل با کیفیت خوشنویسی علاوه بر بهبود کیفیت تمارین، ذوق شما را نیز برای ادامه این هنر اصیل ایرانی، روز به روز بیشتر خواهد کرد.

ش
لوازم مورد نیاز خوشنویسی


این ابزارها را به دو دسته کلی ضروری و تکمیلی می‌توان تقسیم کرد. لوازم ضروری ابزارهایی هستند، که بدون استفاده از آن‌ها، شروع و ادامه خوشنویسی مقدور نیست؛ وسایلی همچون، قلم، کاغذ، مرکب، دوات، لیقه و زیردستی خوشنویسی.

قلم خوشنویسی : قلم از اصلی ترین ابزارهای هنر خط است، که ما خط را به وسیله آن می‌نویسیم. قلم ها انواع مختلفی دارند. همچون قلم دزفولی، شمالی، بامبو، خیزران، جنوبی و پارویی، که زمینه استفاده هر کدام متفاوت است. ولی می‌توان گفت که برای شروع کار، اغلب از قلم دزفولی سایز مشقی، استفاده می‌شود.

r
قلم دزفولی سایز مشقی مناسب شروع خوشنویسی


کاغد خوشنویسی : کاغذها انواع مختلفی دارند. مانند کاغذ گلاسه و نیمه گلاسه، آمریکایی، برزیلی، آهارمهره و چاپی. برای افرادی هم که تازه می‌خواهند این هنر را شروع کنند، اغلب توصیه می‌شود تا از کاغذ سفید نیمه گلاسه استفاده کنند.

k
کاغذهای خوشنویسی


مرکب خوشنویسی : در واقع مرکب برای خوشنویس، مانند رنگ برای نقاش است. مرکب ها انواع و رنگ های مختلفی دارند، ولی اغلب برای شروع، استفاده از مرکب مشکی رنگ، پیشنهاد می‌شود.

م
مرکب مشکی استادی امیران


لیقه : لیقه نوعی ریسمان ابریشمی یا پنبه ای است، که میزان مرکب مورد استفاده خوشنویس را تنظیم می کند. به بیان دیگر لیقه باعث می‌شود تا خوشنویس، میزان مناسب و به اندازه‌ای، مرکب برداری کند.

g
لیقه ابریشمی خالص


دوات : به صورت کلی ظرفی است که لیقه آغشته به مرکب، داخل آن قرار می گیرد و خوشنویس نیز قلم را داخل دوات می زند.
دوات ها انواع مختلفی دارند. برای مثال دوات های شیشه‌ای، مسی، برنجی و میناکاری شده، و برای شروع نیز تفاوتی نمی‌کند که از کدام یک استفاده کنید.

n
دوات مسی میناکاری شده خمره‌ای


زیردستی خوشنویسی : زیر دستی محصولی از جنس چرم طبیعی یا مصنوعی است، که کاغذ خوشنویسی روی آن قرار می گیرد و سپس خوشنویسی روی کاغذ می نویسد. لازم به ذکر است که زیردستی های چرمی، عملکرد و کارایی به مراتب بهتری، نسبت به سایر انواع زیر دستی ها دارد.

c
زیردستی دو رو چرم طبیعی گاوی


ابزارهای تکمیلی خوشنویسی : این لوازم، لوازمی هستند که شما در صورت پیگیری حرفه ای این هنر، به آن‌ها نیاز خواهید داشت. لوازمی همچون قلمتراش، قط زن، سنگ رومی، مهره و غیره.


چرا باید هنر خط را آموخت؟

در جواب باید گفت که علاوه بر مزایای داشتن خط خوب، شما به یک آرامش ذهنی و تمرکز بالا در زندگی روزمره دست پیدا می‌کنید. همچنین هنر خوشنویسی به نسبت هنرهای دیگر، در دسترس تر و کم هزینه تر است و آمیخته با حکمت، عرفان و ادبیات فارسی است، که می تواند منجر به رشد فکری شما گردد.


آیا می‌توان خوشنویسی را خودآموز یاد گرفت؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که شما برای شروع، می‌توانید به صورت خودآموز یاد بگیرید ولی برای مراحل بعدی، حتماً باید تحت نظارت یک استاد پیش بروید تا بتوانید پیشرفت کنید.


چقدر برای شروع هزینه کنیم؟

همان طور که گفته شد هنر خوشنوسی، با توجه به گرانی های این روزها، هنوز هم از ارزانترین هنرها به حساب می‌آید. به صورتی که شما با حدود 150 هزار تومان، می‌توانید تمام وسایل ضروری را تهیه کنید. این باعث می‌شود تا هنر خط، به نسبت هنرهای دیگر همچون هنر موسیقی، بسیار کم هزینه تر باشد.


آیا من می‌توانم خوشنویس شوم؟

چرا که نه، برای خوشنویس شدن هیچ محدودیت و مانعی جود ندارد و تنها کافی است در تمرین این هنر، ممارست و پشتکار داشته باشید.

شاید شنیده باشید که خوشنویسی مخصوص راست دست هاست ولی این طور نیست. برای مثال استاد محمد حیدری در خط شکسته و استاد علی ایرانی در خط نستعلیق، از اساتید به نام این هنر به حساب می‌آیند که چپ دست هستند.

به قطع می توان گفت که تنها عامل برای پیشرفت در هنر خوشنویسی، تمرین و ممارست در آن است.


از کجا باید شروع کنیم؟

برای شروع می‌توانید در کلاس های حضوری و یا غیر حضوری انجمن خوشنویسان ایران شرکت کنید. برای شروع به صورت خوداموز نیز می‌توانید به صفحات مجازی اساتید بزرگی همچون استادان، یادگار خیام، محمد شیرازی، عباس سلطان آبادی، محمد علی قربانی و ... مراجعه فرمایید.


تعداد جلسات و هزینه کلاس های خوشنویسی به چه صورت است؟

معمولاً ترم‌های آموزشی 10 یا 12 جلسه‌ای است که به صورت معمول یک روز در هفته تشکیل می‌شود. هزینه‌ی این کلاس ها را نیز می توانید از انجمن خوشنویسان و یا اساتید عزیز سوال فرمایید.


نحوه برگزاری کلاس ها؟

معمولاً کلاس ها به صورت دسته جمعی برگزار می‌شوند، که این به شما کمک می کند تا با نکات بیشتری آشنا شوید.


چقدر زمان لازم است تا خطاط شوم؟

در جواب باید گفت که نمی توان زمان دقیقی را مشخص کرد، اما موضوعی که واضح است، این است که هر قدر در تمرین پشتکار بیشتری داشته باشید، سریع تر به درجات بالای این هنر نیز می‌رسید.